Lichaamstaal

Honden gebruiken vooral lichaamstaal om elkaar en ons iets duidelijk te maken. Om goed met honden om te kunnen gaan is het belangrijk dat u hun taal begrijpt. Als u bijvoorbeeld weet of een hond boos, bang of onzeker is, kunt u daar op een goede manier op inspelen zodat het risico dat er iets fout gaat, kleiner wordt.

Ook kunt u met uw eigen lichaamstaal de hond iets duidelijk maken op een manier die hij kan begrijpen. U kunt hem bijvoorbeeld laten zien dat u geen kwaad in de zin heeft of dat u niet wilt dat hij tegen u opspringt.

Lichaamshouding

Aan de houding van uw hond kunt u aflezen hoe de hond zich voelt. Daarbij kunt u letten op bepaalde lichaamsdelen van de hond en op zijn algehele lichaamshouding.

In de houding van een hond zijn twee uitersten te onderscheiden: een hoge houding en een  lage houding.

Bij een hoge houding staat de hond hoog op zijn poten, hij houdt zijn kop omhoog, zijn staart staat hoog en zijn oren staan omhoog en/of naar voren. Een hond die een hoge houding heeft is op dat moment zelfverzekerd.

Bij een lage houding zakt de hond wat door de poten, hij houdt zijn kop laag, zijn staart hangt omlaag en hij trekt zijn oren naar achteren en omlaag. Soms kan een hond zijn houding nog meer verlagen door zijn staart helemaal tussen zijn benen door tegen de buik te leggen of zelfs door op zijn rug te gaan liggen. Een hond met een lage houding is onzeker of onderdanig. Een hond met zijn staart tussen de benen is echt bang. Op de rug gaan liggen is een teken van overgave of van angst.

Een hond kan ook een houding aannemen die kenmerken heeft van zowel een hoge als een lage houding. Hij kan bijvoorbeeld zijn oren naar voren doen, maar zijn staart laag houden. In dat geval heeft de hond ‘gemengde gevoelens’: hij is niet zeker van zijn zaak. Hij wil bijvoorbeeld een indringer wegblaffen, maar vindt die indringer toch wel een beetje eng.

Als een hond alert is, heeft hij een oplettende blik gericht op dat wat zijn aandacht heeft getrokken. De oren staan naar voren en zijn lichaam is wat gespannen. Hij staat klaar om te reageren. Hoe die reactie wordt, hangt af van hoe de hond de situatie interpreteert. Het kan bijvoorbeeld zijn dat hij vaststelt dat er iets leuks gebeurt en enthousiast reageert, maar ook dat hij iets waarneemt wat hij niet leuk vindt. Dan kan hij dreigen of zich terugtrekken.

Een hond die zich gewoon op zijn gemak voelt, neemt een neutrale houding aan waarbij het lichaam ontspannen is.

Een hond met een neutrale, ontspannen houding en een hond met een alerte houding.

Rasverschillen in houding van staart en oren

De neutrale, ontspannen houding van een hond verschilt per ras en zelfs per individu.

Sommige rassen hebben bijvoorbeeld van nature een staart die recht omhoog wijst, zoals veel terriërrassen. Dat betekent niet dat deze zich altijd zelfverzekerd voelen. Voor deze rassen is een staart die horizontaal staat, een lage staarthouding.

Andere rassen, zoals bijvoorbeeld de windhonden, hebben hun staart in de neutrale stand helemaal laag tegen de achterbenen aan hangen. Als zij hun staart horizontaal houden, is dat voor hen dus juist een zeer zelfverzekerde staarthouding! Of een houding hoog of laag is moet dus mede worden afgezet tegen de neutrale houding die bij een bepaald type hond hoort.

Neutrale staarthouding van verschillende typen hond: herderstaart, terriërstaart, windhondstaart.

Ook de oren van de diverse rassenverschillen van elkaar. Bij sommige oortypen is het gemakkelijker om te zien hoe de stand is dan bij andere.

Verschillende typen oren: staande oren, rozenoren, hangoren, tiporen.

Hangoren naar achteren, hangoren naar voren.

De situatie speelt mee

De stand van oren, staart en kop is belangrijk bij het interpreteren van de houding van een hond. Daarnaast moet ook altijd naar de context worden gekeken: in wat voor situatie laat de hond deze houding zien? Een hond die zijn baas begroet en daarbij zijn oren naar achteren legt, laat daarmee niet zien dat hij bang of onzeker is maar toont zich onderdanig: hij geeft aan dat hij de eigenaar als ranghoogste erkent. Diezelfde hond die door de dierenarts wordt benaderd en daarbij zijn oren naar achteren legt, is waarschijnlijk wel onzeker of angstig!

Gezichtsuitdrukking

Ook aan de kop van de hond is veel te zien.

Een hond die gromt terwijl hij zelfverzekerd is, zal zijn tanden laten zien maar niet zijn achterste kiezen. Daardoor rimpelt zijn neus op.

Een hond die gromt omdat hij bang is en zich wil verdedigen, zal daarbij zijn mondhoeken naar achteren trekken. Daardoor zijn zowel zijn tanden als zijn kiezen te zien.

De ogen van een hond kunnen ontspannen staan, maar hij kan ook zijn ogen strak, wat geknepen naar voren richten als hij zelfverzekerd dreigt. Een angstige hond trekt de huid van zijn gezicht wat naar achteren, waardoor vaak oogwit te zien is.

Kwispelen

Een groot misverstand is dat kwispelen van een hond altijd een teken van blijheid is. Kwispelen kan verschillende dingen betekenen. Een hond kan kwispelen uit blijdschap, uit opwinding maar ook uit kwaadheid. Bij ontspannen kwispelen maakt de staart een grote, rustige en soepele beweging. Een erg enthousiaste hond zwiept zijn staart flink heen en weer, sommige honden draaien zelfs een rondje met hun staart alsof ze hem rondslingeren (de hond zelf draait dus niet). Een hond die aangeeft dat de ander hoger in rang is dan hij zelf, kan kwispelen met een breed uitslaande, lage staart. Maar een opgewonden en gespannen of agressieve hond houdt zijn staart gespannen, hij slaat kort en snel heen en weer.

Hierbij zijn natuurlijk rasverschillen te zien: een terriër bijvoorbeeld heeft van nature zijn staart al iets gespannen omhoog staan, het verschil tussen een blije of gespannen kwispel is daarom soms moeilijk te zien.

Voorbeelden

Hieronder geven we een paar voorbeelden van houdingen die een hond kan aannemen.

Deze hond is zelfverzekerd. Hij staat hoog op de poten, de oren staan naar voren, de staart is omhoog en de kop wordt hoog gehouden. Bovendien laat hij zijn tanden zien en rimpelt zijn neus: hij dreigt. Een hond die in deze houding naar u dreigt, zal waarschijnlijk aanvallen als u dichterbij komt.

Deze hond is angstig. Zijn oren liggen plat naar achteren, zijn staart is heel laag tussen zijn benen, hij zakt wat door zijn poten en houdt zijn kop laag. Hij dreigt en laat zijn tanden zien. Daarbij trekt hij zijn mondhoeken naar achteren, zijn neus rimpelt nauwelijks op. Ook deze hond zal waarschijnlijk bijten als u dichterbij komt, omdat hij zichzelf wil verdedigen.