Aansprakelijkheid

Als het gaat om schade door honden, heeft de wet één belangrijke hoofdregel: de bezitter van een hond is aansprakelijk voor schade die door die hond wordt veroorzaakt. Daarbij maakt het niet uit of u schuld had aan het incident, het enkele feit dat uw hond schade heeft veroorzaakt maakt u aansprakelijk. Als uw buurman uw hond uitlaat en er gaat iets mis, bent u dus toch zelf aansprakelijk.

De schadevergoeding die u moet betalen kan eventueel worden beperkt als er bij degene die schade lijdt sprake is van ‘eigen schuld’. Bij hond-mens bijtincidenten wordt dit echter bijna nooit aangenomen. Hoe onverstandig die moeder ook is om haar kinderen uw bij de supermarkt wachtende hond te laten aaien, u bent toch aansprakelijk.

Voor elke hondenbezitter is het dus zeer aan te raden een Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering (WA verzekering) af te sluiten en te controleren of ook de hond onder de verzekering valt. Lees goed de voorwaarden door.

Veel gestelde vragen: Bijtincidenten door uw hond op straat

Mijn hond heeft op straat iemand gebeten. Er is alleen oppervlakkige (kleding-)schade. Moet ik dat vergoeden?
Ja, u bent daarvoor aansprakelijk. U kunt dat verhalen bij uw WA-verzekering.

Mijn hond heeft op straat iemand gebeten en er is (ook) letselschade. Ben ik daarvoor ook aansprakelijk?
Ja, u bent hiervoor ook aansprakelijk. Waarschijnlijk zal de ziektekostenverzekeraar van het slachtoffer dit regelen met uw WA-verzekering.

Mijn hond heeft iemand gebeten terwijl hij met de uitlaatservice mee was. Ben ik dan toch aansprakelijk?
Ja, u bent altijd aansprakelijk voor schade die uw hond veroorzaakt. Als u door het slachtoffer aansprakelijk wordt gesteld, en u vindt dat de uitlaatservice aantoonbaar tekort is geschoten, kunt u op uw beurt de uitlaatservice aansprakelijk stellen. Dat doet echter niets af aan het feit dat u de schade aan het slachtoffer moet vergoeden. Hetzelfde geldt als u de hond meegeeft met een buurman, een vriend of kennis. U blijft als bezitter aansprakelijk voor schade die de hond veroorzaakt aan derden.

Mijn hond is bang voor kinderen. Ik waarschuw ouders en kinderen dus altijd dat ze mijn hond niet mogen aaien, maar ze doen het toch. Ben ik dan toch aansprakelijk?
Er is een verschil tussen aansprakelijkheid en de hoogte van het bedrag dat uiteindelijk voor uw rekening komt. Aansprakelijk bent u altijd. Eventueel kan de hoogte van de schadevergoeding worden verminderd door ‘eigen schuld’ van het slachtoffer. Bij kinderen wordt dit echter bijna nooit aangenomen. In veel gevallen zal uw WA-verzekeraar het niet op een rechtszaak laten aankomen.

Maakt het nog uit of mijn hond losliep of niet?
Aansprakelijk bent u altijd. Het zal hooguit bij de vaststelling van de hoogte van het bedrag van de schade uitmaken of er sprake was van ‘eigen schuld’ bij het slachtoffer. Daarbij kan het wel uitmaken of uw hond aangelijnd was, of dat het slachtoffer bijvoorbeeld in een losloopgebied liep, maar dat hoeft niet. De meeste verzekeraars zullen niet geneigd zijn om dit aan de rechter voor te leggen, dat is doorgaans duurder dan de te vergoeden kosten.

Veel gestelde vragen: Bijtincidenten door uw hond thuis 

Mijn hond heeft visite gebeten. Ben ik daarvoor aansprakelijk?
Ja, u bent aansprakelijk voor schade die uw hond veroorzaakt. Dat geldt voor zowel oppervlakkige schade aan bijvoorbeeld kleding, als voor verwondingen die behandeld moeten worden. Deze schade valt onder uw WA-verzekering. Meld het voorval daarom zo snel mogelijk bij uw verzekeraar of tussenpersoon.

Mijn hond heeft een gezinslid gebeten. Ben ik daarvoor aansprakelijk?
Nee, aansprakelijkheid bestaat alleen naar ‘derden’, niet binnen het gezin. Letselschade valt onder uw ziektekostenverzekering, schade aan kleding en meubels krijgt u niet vergoed. 

Veelgestelde vragen: Aanschaf en afstand

Ik heb mijn hond uit het asiel gehaald, maar hij vertoont agressief gedrag. Kan ik de kosten van een gedragstherapeut op het asiel verhalen?
Nee, dat kan niet zomaar. Veel asielen hebben wel een regeling dat u de hond binnen een bepaalde tijd kosteloos kunt terugbrengen.

Als ik had geweten dat deze hond zich zo zou gedragen, had ik de hond niet genomen. Is het asiel niet verplicht om bijtincidenten uit het verleden aan de nieuwe eigenaar te melden?
Ja, het asiel is, zoals iedere verkoper, verplicht om alle informatie over de hond te melden aan de nieuwe eigenaar. De nieuwe eigenaar heeft echter ook zelf een onderzoeksplicht. Bovendien weet het asiel vaak ook niet alles over een hond, en is het moeilijk achteraf te bewijzen.

Ik wil afstand doen van mijn hond. Ben ik wettelijk verplicht om gedragsproblemen te melden aan het asiel of aan een nieuwe eigenaar?
Het staat lang niet vast dat de hond ook bij de nieuwe eigenaar probleemgedrag zal vertonen. Maar net zoals bij verkoop van een fiets bent u verplicht om aan de ‘koper’ alles te vermelden wat u weet. Als blijkt dat u zaken hebt verzwegen kan de nieuwe eigenaar zich beroepen op ‘dwaling’ of ‘bedrog’ en proberen de koop ongedaan te maken. In de praktijk zal het niet snel voorkomen dat de nieuwe eigenaar hiervoor naar de rechter gaat, maar u helpt niemand (ook de hond niet) door problemen te verzwijgen.

Veelgestelde vragen: Betrokkenheid van fokkers, hondenscholen en gedragstherapeuten

Mijn hond blijkt niet goed te zijn gesocialiseerd, kan ik de fokker hierop aanspreken?
In het Besluit houders van dieren staat in artikel 3.22:

Indien een gezelschapsdier in een inrichting verblijft tijdens de periode waarin het dier ontvankelijk is voor socialisatie, wordt ervoor zorg gedragen dat het dier:

a. went aan de omgang met de mens en relevante diersoorten en aan houderijomstandigheden en
b. in voldoende mate in de gelegenheid is tot het leren en tonen van soorteigen gedrag.

Dit artikel geldt voor bedrijfsmatige fokkers: grotere fokkers die honden fokken vanuit hun beroep. In principe zijn deze fokkers dus verplicht om te zorgen voor socialisatie van de pups. In de praktijk is het echter vaak moeilijk om hier een zaak van te maken. De socialisatie wordt in dit artikel niet erg nauwkeurig omschreven: is bijvoorbeeld het wennen aan de omgang met alleen de fokker als ‘mens’ afdoende? Voor een goede socialisatie van de pup moet hij wennen aan allerlei verschillende mensen, maar dit is in de wet niet als zodanig omschreven. En wat zijn ‘relevante’ diersoorten?
Voor hobbymatige fokkers geldt deze wet bovendien niet.

Ook de bewijsvoering is lastig. De socialisatiefase speelt zich (meestal) ook gedeeltelijk bij u in huis af. Als u na aanschaf niets meer doet aan socialisatie, verleert de pup dat wat hij geleerd had en waar hij aan gewend was al snel.

Het is nooit honderd procent aan te tonen dat agressieproblemen alleen maar te maken hebben met slechte socialisatie. Na de socialisatiefase leert de pup nog steeds allerlei gedrag aan, en ook dat kan te maken hebben met agressieproblemen.

Het beste is natuurlijk om een fokker te zoeken die er alles aan doet om zijn pups op een veilige manier met veel mensen, dieren en dingen kennis te laten maken.

Wat zijn de mogelijkheden als ik weet dat een fokker zich niet druk maakt om socialisatie?
Zoek een ander adres om uw pup aan te schaffen. Bij een slechte socialisatie van de pup heeft u kans op een hond met levenslang angstproblemen en eventueel daardoor ook agressie.

Ik ben op cursus geweest met mijn hond. Ik ben gebeten door de hond van iemand anders, wat nu?
De schade moet in principe worden vergoed door de eigenaar van de andere hond, maar in dit geval tellen de omstandigheden ook mee.  Zorg in ieder geval dat direct een verslag wordt gemaakt van het incident, dat bij voorkeur door alle betrokken partijen (eigenaar andere hond, uzelf en aanwezige instructeur) wordt ondertekend. Ook verklaringen van degenen die het incident hebben zien gebeuren kunnen handig zijn.

Ik ben op cursus geweest met mijn hond, maar mijn hond is daar gebeten door een andere hond, wat nu?
Als er schade is kan deze in eerste instantie worden verhaald op de eigenaar van de andere hond. Ook hier tellen de omstandigheden mee. Liepen de honden bijvoorbeeld los of aan de lijn, was er al gewaarschuwd om de honden aan te lijnen, etc. Zorg ook hier dat er direct een verslag wordt gemaakt van het incident. Laat het verslag ondertekenen door alle betrokken partijen (de eigenaar van de andere hond, uzelf en de aanwezige instructeur) en eventueel getuigen.

Maar is de hondenschool dan niet aansprakelijk?
U kunt een hondenschool aansprakelijk stellen onder bepaalde voorwaarden. Let wel, er zal dan een rechtszaak nodig zijn om de schade vergoed te krijgen, en dat betekent: tijd, energie en kosten. Door deel te nemen aan sporten en evenementen neemt u zelf een risico, dat telt hier ook mee. Eventuele aansprakelijkheid van de hondenschool hangt af van hun zorgvuldigheid. 

Ik ben met mijn hond naar een gedragstherapeut gegaan voor het probleemgedrag. Nu heeft mijn hond toch iemand gebeten. Kan ik de therapeut aansprakelijk stellen?
Dat kan alleen als u kunt aantonen dat de gedragstherapeut niet heeft gehandeld zoals ‘een bekwaam beroepsgenoot zou hebben gedaan’. U zult dus materiaal moeten verzamelen waaruit blijkt dat deze gedragstherapeut overduidelijk een beunhaas is. Bovendien is de therapeut doorgaans niet degene die de hond traint, maar doet u dat zelf op aanwijzingen van de therapeut. Houdt u zich niet aan de adviezen of traint u niet of niet op de juiste manier, dan kan men de therapeut daarvoor niet aansprakelijk stellen. De therapeut heeft een inspanningsverplichting, maar geen resultaatsverplichting. Alleen bij opzet of grove schuld kan het zijn dat de therapeut (mede) aansprakelijk gesteld wordt.

Ik vind dat deze gedragstherapeut onder de maat presteert. Het probleemgedrag van mijn hond is zelfs verergerd. Kan ik daar juridisch iets tegen doen?
Dat is heel moeilijk. Gedragstherapeut voor honden is een vrij beroep. Iedereen mag zich zo noemen en iedereen mag dat vak uitoefenen. U moet dus zelf goed opletten of de gedragstherapeut bijvoorbeeld wel een degelijke opleiding heeft gedaan voordat u hem of haar inschakelt. Op uw beurt bent u ook helemaal vrij wie u kiest als hulpverlener. Wel zijn er twee overkoepelende verenigingen van hondengedragstherapeuten, Alpha en Quiebus, en twee accrediterende stichtingen voor diergedragstherapeuten, Certipet en SPPD, waar u kunt controleren of deze therapeut daar is aangesloten. Zo ja, dan kunt u daar terecht met uw klacht. Daarbij zal ook altijd worden gekeken naar uw eigen rol in het geheel.

Veelgestelde vragen: als u (bijna) gebeten bent

Ik ben gebeten door een vreemde hond. Wat moet ik doen?
Als u door een vreemde hond wordt gebeten moet u op het moment zelf bewijsmateriaal verzamelen. U moet allereerst de naam en adres van de eigenaar noteren. Als er mensen zijn die het incident hebben gezien, vraag hen dan ook om hun naam en adres op te schrijven. Als de eigenaar zich niet bekend wil maken belt u onmiddellijk de politie. Hebt u verwondingen of schade, maak hier dan foto’s van.

Daarna zijn er verschillende mogelijkheden:

• U regelt de schade met de eigenaar (of zijn verzekeraar) en laat het daarbij.
• U doet aangifte tegen de eigenaar. Zie voor meer informatie ‘aangifte doen’.

Waar moet ik op letten als ik het bijtincident meld bij de verzekeraar?
U moet zorgen dat de schade goed is vastgelegd. Foto’s van schade aan kleding, een proces-verbaal door de politie, en eventueel foto’s van letselschade verduidelijken de zaak.  Ook moet u uiteraard de gegevens hebben van de eigenaar van de hond, en eventuele getuigenverklaringen.

Als het letsel zo ernstig is dat er misschien in de toekomst nog extra medisch ingrijpen nodig is (bijv. plastische chirurgie), is het verstandig om dit met uw verzekeraar te bespreken. Er zijn juridische mogelijkheden om ook toekomstige schade te laten vergoeden maar dat vereist hulp van een deskundige.

Vaak genoeg vraagt een verzekeraar wel om een bewijs dat u bij de politie aangifte hebt gedaan.